Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số
Văn hóa nói chung, di sản văn hóa phi vật thể nói riêng luôn đóng vai trò quan trọng trong lịch sử hình thành, phát triển của một quốc gia, dân tộc, vùng miền. Cùng với thời gian các giá trị kết tinh trong di sản văn hóa phi vật thể như dòng chảy âm thầm, lặng lẽ nhưng có khả năng to lớn, là cội nguồn, nền tảng tạo nên hệ giá trị của văn hóa dân tộc hiện nay và mai sau…huyện Ea H’Leo nói chung, xã Dliê Yang nói riêng là vùng đất còn giữ gìn, bảo tồn một kho di sản văn hóa phi vật thể hết sức to lớn, tiềm ẩn trong đời sống dân gian, tạo nên dấu ấn riêng, đặc sắc, góp phần làm phong phú thêm văn hóa truyền thống dân tộc. Những năm qua, xã Dliê Yang luôn quan tâm đến vấn đề bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá truyền thống các dân tộc thiểu số bản địa và khẳng định văn hoá truyền thống các dân tộc thiểu số là một bộ phận không thể tách rời trong nền văn hoá Việt Nam, góp phần quan trọng phát triển đời sống kinh tế - xã hội. Nằm trong tổng thể “bức tranh” văn hóa dân tộc thiểu số của dân tộc Việt Nam, xã Dliê Yang có nhiều dân tộc anh em cùng sinh sống và lưu giữ nhiều văn hóa đa dạng, phong phú và độc đáo, mang đậm bản sắc dân tộc. Trên địa bàn xã Dliê Yang hiện có 17 thôn, buôn với 10.478 nhân khẩu với 11 dân tộc anh em, trong đó có 09 buôn đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 47,48%.
Theo kết quả kiểm kê di sản văn hóa vật thể và phi vật thể trên địa bàn xã Dliê Yang hiện có 09 nhà sinh hoạt cộng đồng, 06 bến nước, 372 nhà dài; 23 bộ chiêng và nhiều loại công cụ lao động sản xuất truyền thống của đồng bào…ngoài ra, trên địa bàn xã Dliê Yang còn 47 nghệ nhân diễn tấu cồng chiêng, 11 nghệ nhân dạy đánh chiêng, 04 nghệ nhân chỉnh chiêng, 58 nghê nhận chơi nhạc cụ truyền thống, 15 nghệ nhân chế tác nhạc cụ dân tộc, 10 nghệ nhân cúng, 14 nghệ nhân biết sử luật tục, 21 nghệ nhân lời nói vần, dân ca, tục ngữ, 02 nghệ dân kể chuyện sử thi, 02 nghệ nhân kể chuyện cổ, 07 đội văn nghệ múa xoang, 3,530 chóe rượu, 20 ghế Kpan, Jhung, 13 trống H gơr. Những giá trị văn hóa đặc trưng như: Lễ cúng vòng đời, chu kỳ nông nghiêp và Lễ dọn bến nước…mang đậm nét bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số bản địa tại xã Dliê Yang huyện Ea H’Leo.
Dưới sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của UBND xã Dliê Yang và sự phối hợp chặt chẽ của các đơn vị có liên quan, cộng đồng các dân tộc, công tác bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống đồng bào dân tộc thiểu số được thực hiện hiệu quả. Cùng với quá trình phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn mới, công tác giữ gìn, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá ở các buôn đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn xã Dliê Yang huyện Ea H’Leo luôn được quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện, với những nội dung cụ thể như xây dựng, củng cố và phát triển được hệ thống các thiết chế văn hoá – thể thao và các nhà sinh hoạt cộng đồng cho các buôn để phục vụ cho các hoạt động văn hoá của Nhân dân; phối hợp và tổ chức nhiều hoạt động để lưu giữ, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá của dân tộc Ê đê; một số nghi lễ, lễ hội đã được phục dựng; công tác vận động, động viên nhân dân tự giữ gìn và bảo tồn các loại hình văn hoá vật thể và phi vật thể truyền thống ở các buôn được chú trọng đẩy mạnh.
Cùng với các hoạt động văn hoá – thể thao, địa phương cũng đã phối hợp với các cấp, các ngành của huyện tiến hành tôn tạo, bảo tồn các bến nước; tuyên truyền vận động một số hộ ở các buôn tích cực bảo tồn các Nhà dài truyền thống gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Thường xuyên duy trì sinh hoạt các đội chiêng, đội múa thanh niên của các buôn; Đời sống văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số có những bước chuyển biến rõ rệt, nâng cao mức hưởng thụ văn hóa, đấu tranh bài trừ các tập quán lạc hậu. Từ đó, việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số hiệu quả, thiết thực, thu hút được sự tham gia của cộng đồng.
Ông Ksơr Y Thông - Chủ tịch UBND xã Dliê Yang cho biết: “ Thời gian tới địa phương sẽ tích cực tuyên truyền Nhân dân duy trì, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của các dân tộc; trong đó, vận động nghệ nhân truyền dạy đánh chiêng, tạc tượng, hát dân ca, kể khan, dệt thổ cẩm. Duy trì, tổ chức các lễ hội, văn hóa truyền thống của dân tộc như: văn hóa ẩm thực, trang phục, môn thể thao dân tộc. Từ đó, giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống đồng bào dân tộc, nâng cao đời sống tinh thần, khích lệ người dân thi đua phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo; giữ gìn an ninh trật tự, phấn đấu xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu”.
Để thực hiện có hiệu quả việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Ea H’Leo nói chung, xã Dliê Yang nói riêng các cấp, các ngành cần quan tâm đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ, công chức; trong cộng đồng và trong mỗi gia đình về trách nhiệm trong việc bảo tồn và giữ gìn các bản sắc văn hoá truyền thống; tăng cường công tác giáo dục về bảo tồn các giá trị văn hoá của người dân tộc thiểu số cho các em học sinh, qua đó, làm tăng thêm hiểu biết của học sinh về văn hoá và xã hội, bồi đắp thêm lòng yêu quê hương đất nước, niềm tự hào về truyền thống của dân tộc. Bố trí kinh phí để phục dựng một số lễ hội truyền thống tiêu biểu của người Ê đê; giữ gìn các loại nhạc cụ truyền thống, các làn điều dân ca nhất là đối với xã có nhiều buôn người đồng bào dân tộc để các đơn vị chủ động trong việc mở lớp dạy đánh chiêng, lớp truyền dạy hát Ây rây, Đingnăm… cho đồng bào dân tộc; quan tâm đến chế độ chính sách đối với nghệ nhân, nhất là các nghệ nhân tiêu biểu đang nắm giữ, hiểu biết về các Lễ hội, nghệ nhân chỉnh chiêng, đánh chiêng, các nghệ nhân đang nắm giữ các làn điều dân ca, nghệ nhân biết chế tác các nhạc cụ dân tộc… để động viên, khuyến khích họ trong việc giữ gìn và truyền dạy lại các bản sắc cho các thế hệ sau./.
Nguồn: Thương Tín – Phòng VHTT.
