Bài chiêng cổ của Người dân tộc Ê Đê ở huyện Ea H’leo

Sáng ngày 25 tháng 11 năm 2020, tại Nhà sinh hoạt cộng đồng Buôn Drai Điết, xã Dliê Yang, huyện Ea H’Leo, tỉnh Đăk Lăk, Phòng Văn hoá và Thông tin phối hợp với Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk tổ chức ghi hình các Nghệ nhân diễn tấu “Bài chiêng cổ của Người dân tộc Ê Đê ở huyện Ea H’Leo”  để hoàn thiện hồ sơ đề nghị Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia.

Thực hiện Kế hoạch 1870/KH-SVHTTDL, ngày 05/8/2020 về việc hoàn thiện hồ sơ khoa học di sản văn hoá phi vật thể trên địa bàn đưa vào danh mục di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia. Phòng Văn hoá và Thông tin đã tiến hành rà soát, khảo sát thực tế các di sản văn hoá phi vật thể trên địa bàn huyện Ea H’Leo, đồng thời tham mưu cho lãnh đạo Huyện và Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Đăk Lăk hoàn thiện hồ sơ đề nghị Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đưa “Bài chiêng cổ của Người dân tộc Ê Đê ở huyện Ea H’Leo” vào danh mục di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia.

Ảnh: Các Nghệ nhân diễn tấu bài chiêng cổ bằng chiêng Knah

Về ghi hình “Bài chiêng cổ của Người dân tộc Ê Đê ở huyện Ea H’Leo” và phỏng vấn các Nghệ nhân về quá trình gìn giữ và phát huy, bảo tồn di sản văn hoá phi vật thể trên địa bàn huyện có đại diện lãnh đạo Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Đăk Lăk; các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên Phòng Văn hoá và Thông tin huyện; phóng viên, nhà báo của tỉnh Đăk Lăk và Đài Truyền thanh - Truyền hình huyện Ea H’Leo; các Nghệ nhân Buôn Drai, Buôn Drai Điết và đông đảo bà con nhân dân 2 Buôn về tham dự.

Tại buổi ghi hình, các Nghệ nhân đã diễn tấu chiêng Knah của đồng bào dân tộc Ê Đê với các bài chiêng cổ như: Bài chiêng “Đón khách”, bài chiêng “Cúng sức khoẻ” và bài chiêng “Cúng mừng lúa mới”. Đồng thời thể hiện tinh thần đoàn kết khi có sự sinh sống, giao thoa văn hoá với người dân tộc Gia Rai và dân tộc Ê Đê giữa 2 Buôn, các Nghệ nhân đã diễn tấu chiêng Arap với bài chiêng “Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng” và bài  “Ayong Lir”.

Ảnh: Các Nghệ nhân và bà con trong buôn giao lưu múa xoang, uống rượu cần và diễn tấu chiêng Arap.

Nói về công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hoá cồng chiêng trên địa bàn huyện Ea H’Leo, ông Đoàn Long Hưng – Phó Trưởng Phòng Văn hoá và Thông tin cho biết: “Trong những năm qua, công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa cồng chiêng luôn nhận được sự quan tâm của lãnh đạo các cấp, đặc biệt là sự hỗ trợ, hướng dẫn của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đăk Lăk về việc mở các lớp truyền dạy đánh chiêng, việc cấp chiêng và cấp trang phục truyền thống cho các Nghệ nhân ở các buôn đồng bào dân tộc thiểu số, tổ chức liên hoan diễn tấu cồng chiêng nhằm tạo sân chơi cho các Nghệ nhân, các đội chiêng giao lưu, trao đổi, học hỏi kinh nghiệm. Bên cạnh đó là sự hưởng ứng nhiệt tình của Nghệ nhân và nhân dân, nhất là nhân dân đồng bào dân tộc Ê Đê, Gia Rai đang sinh sống trên địa bàn huyện. Phòng Văn hoá và Thông tin đã có nhiều nỗ lực, chủ động tham mưu cho Huyện ủy, UBND huyện ban hành Nghị quyết chuyên đề và Kế hoạch bảo tồn và phát huy di sản văn hóa cồng chiêng trên địa bàn huyện. Tuy nhiên, công tác bảo tồn di sản văn hóa cồng chiêng còn gặp những khó khăn đó là đội ngũ Nghệ nhân biết đánh chiêng và chỉnh chiêng còn thiếu hụt trong khi thế hệ trẻ kế cận tiếp nối thiếu đam mê và nhiệt huyết, các bộ chiêng qua thời gian bị hư hỏng, thất thoát; chưa có chế độ hỗ trợ cho các Nghệ nhân và thiếu kinh phí tổ chức các lớp dạy đánh chiêng, chỉnh chiêng, diễn tấu cồng chiêng, ... Trong thời gian tới, Phòng Văn hoá và Thông tin sẽ tiếp tục tham mưu các giải pháp và đề xuất các biện pháp thực hiện tốt công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hoá truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện”.

Ảnh: Cùng với việc diễn tấu Bài chiêng cổ, Thầy cúng Y BLih (52 tuổi) cúng sức khoẻ cho ông MLô Y Quan

Về việc duy trì và bảo tồn các bài chiêng cổ tại địa phương, Nghệ nhân Nay Y Khiêm nói: “Đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện đã có sự giao thoa văn hoá với nhau, đặc biệt là sự giao thoa về tiếng nói và văn hoá giữa dân tộc Gia Rai và dân tộc Ê Đê. Trong khi đó, các bài chiêng cổ diễn tấu bởi dàn chiêng Knah của dân tộc Ê Đê khó tiếp cận và truyền dạy hơn các bài chiêng diễn tấu bằng chiêng Arap của dân tộc Gia Rai. Vì vậy, việc bảo tồn các bài chiêng cố diễn tấu bởi dàn chiêng Knah của người dân tộc Ê Đê trên địa bàn huyện Ea H’leo cần có sự quan tâm và tìm ra những biện pháp tích cực để duy trì và phát huy trong đời sống cộng đồng của người dân tộc Ê Đê”.

Ảnh: Cùng với việc diễn tấu Bài chiêng cổ, Thầy cúng Y BLih cúng mừng lúa mới cho gia đình ông MLô Y Quan

Trong quá trình diễn tấu các bài chiêng cổ, các Nghệ nhân và bà con trong Buôn đã làm sống động không gian văn hoá cồng chiêng với sự kết hợp giữa tấu chiêng và phục dựng Lễ cúng sức khoẻ và Lễ mừng lúa mới theo phong tục của người dân tộc Ê Đê tại địa phương./.

Nguồn: Phương Dung – Nhà Văn hóa.